Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın AVM’deki dolar kira krizinin ardından TL kullanılması yönündeki uyarısının ardından başlayan tartışmalar sürüyor.
Perakende sektöründe maliyetlerin önemli bir bölümünü oluşturan kira giderleri, son dönemde döviz kurundaki artışın da etkisiyle bazı AVM’lerde mağaza kapatmalarına neden olurken, perakendeciler, memnuniyetle karşıladıkları Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın TL kullanılması yönündeki çağrısıyla birlikte AVM’lerin mağaza kiralamada dövizden TL’ye geçmesini istedi.
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarının organize perakende sektöründe memnuniyet yarattığını ifade ederek, Erdoğan’ın, Türk markaları açısından hayati bir sorunu ülke gündeminde tuttuğunu, AVM yöneticilerine yapılan çağrıların karşılık bulacağından emin olduklarını söyledi.
Öncel, şunları kaydetti:
“Son 5 yılda en önemli problemimiz döviz bazlı kiraların ödenemez noktaya gelmesiydi. Bu süreçte dolara dayalı kiralar TL bazında yüzde 122, avroda ise yüzde 79 arttı. Bu yüksek ateşi hiçbir sektör kaldıramaz. (thetelegramnews.com) Biz de bunu dile getiriyorduk. Şu an Türkiye’deki AVM’lerin kira uygulamalarını gözden geçiriyoruz. Organize perakende sektörü ödenebilir ve sürdürülebilir kira kurunun üst sınırda dolarda 2,30-2,40 TL, pariteden ötürü avroda da 2,60-2,70 TL’yi uygun görüyor. Burada metrekare kira bedellerinin şehir ve konuma göre de farklılık arz ettiğini özellikle vurgulamakta yarar var.”
– “TL’ye dayalı ekonomiye geçiş çağrılarına destek veriyoruz”
Sinan Öncel, bu dönemde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaptığı ısrarlı çağrıların perakende sektöründe pozitif karşılık gördüğünü ifade ederek, Türkiye ekonomisinde yer alan aktörlerin önemli bir sorunu çözme noktasında ortak irade göstermesi gerektiğini vurguladı.
Öncel, “Mademki TL ile kazanıyoruz, TL ile de borçlanmak ve harcamak durumundayız. Türk markaları olarak AVM ve cadde mağazalarında ödenebilir kurla TL’ye dönülmesini bekliyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın dövize dayalı ekonomiden TL’ye dayalı ekonomiye geçiş çağrılarına destek veriyoruz. Perakende, endüstri zincirinde en son ve en hassas halkayı oluşturuyor. Bu halkada yaşanacak olumsuzluklar, geriye doğru tüm zincirde bozulmalara neden olacaktır. Mağazaların faaliyetlerini sürdürmesi, istihdamın ve üretim kanallarının da açık olması anlamına geliyor.” şeklinde konuştu.
– “Kapanan mağazaların artması en büyük endişemizdir.
Kategori Mağazacılığı Derneği (KMD) Yönetim Kurulu Başkanı Alp Önder Özpamukçu da AVM ve caddelerdeki mağazalardan markaların ayrılmasını üzülerek gördüklerini ifade ederek, “İşimizin doğası gereği belli bir verimliliği ve karlılığı yakalayamadığımız mağazalarımızı kapatıyoruz. Kapanan mağazaların artması en büyük endişemizdir. Bu bizler için olduğu kadar, AVM yatırımcıları için de istenmeyen bir durum.” dedi.
Özpamukçu, maliyetler yükseldikçe karlılıkların düştüğünü, dövizdeki dalgalanmaların maliyetleri olumsuz etkilediğini, özellikle kira maliyetlerinin kontrol edilemez hale geldiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Maliyetlerimiz arasında kiralarımızın payı gün geçtikçe artıyor. Dolayısıyla ciro içindeki oranı da büyüyor. Bu konuda perakende sektörünün tüm tarafları elini taşın altına koymalı. AVM’ler ve perakendeciler olarak aynı gemide ilerliyoruz. Sektörümüzün bugün ulaştığı 220 milyar TL’lik büyüklüğe AVM’ler ve perakendeciler bir arada çalışarak ulaştık. İçinde bulunduğumuz bu dönemi de daha önce olduğu gibi yine birlikte aşacağız. Döviz borcu bulunmayan, yatırım kredisinin ödemesini tamamlamış AVM’lerin, yatırımlarına yeniden değerleme yaptırarak makul bir döviz kuruyla TL bazlı kiraya dönmelerini bekliyoruz. Diğer AVM’ler de mutlaka kur sabitlemeli. Kurların ağustos ayı seviyelerinde sabitlenmesi, maliyetlerimizi kontrol edebilmemiz açısından önem taşımaktadır.”
– “Kapalıçarşı’da 100’den fazla dükkan kiradan dolayı boşandı”
Kapalıçarşı Esnafları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Hasan Fırat ise Kapalıçarşı’da dükkan kiralarının şimdiye kadar hem TL ile hem de dolarla ödendiğini, dükkan sahiplerinin şu anda dolar üzerinde durduğunu ve kiraları düşürdüğünü anlattı.
Fırat, Kapalıçarşı’da son 4 aydır dükkanların boşaldığını, dolarla tutulan ve kontratları sona eren dükkanlarda kiracıların sıkıntı çektiğini ifade ederek, şöyle devam etti:
“Çünkü dolarla ödeme şansı kalktı. O paraları kazanmak zor. Doların, sezonun başıyla sonu arasında ciddi fark oluştu. Mal sahiplerine önerimiz, yıllık aldıkları peşin kirayı aylığa çevirip fiyatları da düşürmeleri… Bunun başka çözümü yok. Eğer yapmazlarsa kontratı dolan dükkan boşalır. Şu anda 100’ün üzerindeki dükkan kira sıkıntısından dolayı boşaldı. Sayı, her geçen gün de artıyor. Dolar bazında devam edilirse yılbaşına kadar kontratını tazeleyemeyecek olanlar da bırakacaklar. Çünkü para kazanmak çok zor. Son hadiseler Kapalıçarşı’yı çok etkiledi. Turist gelmiyor, büyük sıkıntı var. Kapalıçarşı’daki mal sahiplerinin kiraları TL üzerinden alması gerekiyor. Dolardan vazgeçmek zorundalar. Sistem böyle işlemez. Artık dolarla kira ödeyebilecek kadar para kazanma şansı kalmadı.”