Ekim’de ipotekli olarak tam 48 bin konut satışı gerçekleşti. İpotekli konut satışında kaydedilen bu hızlanmada en büyük etken kuşkusuz kredi faiz oranlarının düşürülmesi ve yeni konutlarda sağlanan avantajlar.
Ekim ayındaki konut satışı 130 bini aşarak aylık bazda şimdiye kadarki en yüksek üçüncü düzeye ulaştı. Daha önce en yüksek satış, yaklaşık 143 binle geçen yılın aralık ayında, ikinci en yüksek satış da 135 bin ile 2015’in aralık ayında gerçekleşmişti.
Ancak, bu yılın ekimindeki konut satışını önceki yılların aralık aylarıyla kıyaslamak pek doğru sayılmaz. Aralık aylarının kendine özgü koşulları vardır çünkü. Dolayısıyla kıyaslamayı ay bazında yatay yapmak gerekir ve böyle bakıldığında zaten ekim ayındaki 130 binlik satış, diğer ekim aylarının çok çok üstünde bir gerçekleşmeye işaret ediyor.
Ekim ayındaki satışta en dikkat çeken yön, ipotekli konut satışlarının düzeyi. Geçen ay ipotekli olarak tam 48 bin konut satışı gerçekleşti. Bu, geçen yılın aynı ayındaki 28 binlik satışa göre yüzde 72’yi bulan bir artış demek.
Ekim ayındaki ipotekli satışların 21 binini ilk satışlar, 27 binini ikinci el satışlar oluşturdu. İlk satışlardaki artış yüzde 61 düzeyinde gerçekleşti, ikinci el satışlardaki artış yüzde 82’yi buldu.
Geçen ay ki ipotekli satışların, en çok konut satışı gerçekleşen aralık ayları da dahil daha önceki yılların tüm aylarının üstünde olduğunu da belirtelim.
Ekim ayındaki satış, tahminlerin ötesinde umut verici geldi; ne var ki, böylesine hızlı bir artış gerçekleşmiş olmasına rağmen ilk on ay toplamında ipotekli satışlar henüz geçen yılki düzeyi yakalayabilmiş değil. Ancak, on ay toplamında geçen yılın yaklaşık yüzde 4 altında bulunan ipotekli satışların, kasım ve aralıktaki artışla 2015’i geçmesi bekleniyor.
İpotekli satışlarda çok hızlı artış gerçekleşmiş olmasına rağmen, ipotekli-diğer satış makası hala çok açık. Örneğin ekim ayında 48 bin ipotekli satışa karşılık, 82 bin diğer satış gerçekleşti. Aynı şekilde ilk on ayda da ipotekli satışlar 351 bin, diğer satışlar 715 bin düzeyinde oluştu.
Satış niye arttı?
İpotekli konut satışında kaydedilen bu hızlanmada en büyük etken kuşkusuz kredi faiz oranlarının düşürülmesi ve yeni konutlarda sağlanan avantajlar. Ama kabul etmek gerekir ki, büyük ölçekli ve lüks projelerde faiz oranı öyle çok da belirleyici değil. Söz konusu projelerde faize duyarlılık daha az.
Hem zaten ipotekli satışlarda ikinci el olanlardaki artışın yüzde 82’yi bulması da bunun işareti. Ağırlık ikinci el satışlarda, bu açık.
İpotekli konut satışında böylesine hızlı bir artış olmasını kredi faizlerinin inmesine ve kampanyalara bağlamanın yanlış olmayacağını belirttik. Ama şunu da düşünmek durumundayız. Acaba bir dönem çok daha fazla dile getirilen “Kredi faizleri düşürülmeli” şeklindeki söylemler, o dönem konut almak isteyenleri beklemeye yöneltmedi mi? Vatandaş, “Öyle anlaşılıyor ki kredi faizleri daha da düşürülecek, en iyisi biraz daha bekleyeyim” diye düşünmüş olamaz mı? Belki de bu söylemlerin azalması, bu kez vatandaşta “Artık kredi faizinde dip noktaya gelindi, elimi çabuk tutup fiyatlar da düşükken konut alayım” düşüncesi oluşturmuştur.
Yani bu kredi faizi konusunu hep gündemde tutmak ve faizin daha da düşeceği, düşmesi gerektiği yolunda sürekli mesajlar vermek, öyle anlaşılıyor ki çoğu zaman ters etki de doğurabiliyor.
Konut kredisi 147.5 milyara ulaştı
Merkez Bankası’nın 11 Kasım tarihli verilerine göre mevduat bankalarının açtıkları konut kredisinin tutarı 147.5 milyar lira düzeyinde bulunuyor.
Bankalar, yılbaşından 11 Kasım’a kadar olan yaklaşık on buçuk ayda 16.4 milyar lira konut kredisi açtılar.
Konut kredisindeki artış eylül, ekim ve kasımın ilk 11 gününde belirgin bir şekilde hızlandı.
Eylülde 2.6 milyar, ekimde 2.8 milyar, kasımın ilk 11 gününde de 1.5 milyar liralık konut kredisi açıldı.
Bu yıl içinde en az konut kredi açılan ay, temmuz oldu. Temmuz ayında yalnızca 800 milyon liralık konut kredisi açıldı. Neredeyse üçte biri tatille geçen ve 15 Temmuz darbe girişimi yaşanan bir ay için de herhalde 800 milyon liralık kredi artışı normal karşılanır.