Çevre ve Şehircilik Bakanlığı arsa, konut ve ticari birimlerin değerlerini bulmaya yönelik ülke geneli il il, ilçe ilçe değer haritası çıkaracak. Böylece kimse satış işlemleri sırasında arsa, konut ve ticari birimleri gerçek değerinin altında gösteremeyecek. Örneğin 400 bin liralık ev satılıyorsa tapuda 200 bin lira üzerinden işlem yapılmayacak.
Taşınmaz değerleme sistemi kurulacak
Gayrimenkul sektöründe alım satım işlemeleri yapacak vatandaşları etkileyecek köklü bir düzenleme hazırlanıyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı açıkladığı 100 günlük icraat planı içinde Taşınmaz Değerleme Sistemi’nin kurulacağınıda açıklamıştı. Bu değer haritasının amacı yapılan satışların değer üzerinden gösterilmesini zorunlu kılmak ve adil bir emlak vergisi düzeni kurulmasını sağlamak. Bu sistem ile ilgili detayları maddeler halinde sizin için sıraladık;
- Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ülke geneli için il il, ilçe ilçe değer analizi yapacak ve böylece konutlar değerlerinden farklı gösterilemeyecek.
- Değerler periyodik olarak takibe alınarak artış ve düşüşler belirlenecek.
- Deprem ya da terör gibi nedenlerle ortaya çıkan değer değişimleri takip edilecek.
- Vatandaş 400 bin liralık ev aldığında bunu 200 bin lira olarak gösteremeyecek ve gerçek değer üzerinden harç ödeyecek.
- Bölge değerinin altına işlem yapıldıysa Hazine ve Maliye Bakanlığı ilgili birimlerince inceleme yapılacak.
Değer haritası 2022’de yürürlüğe girecek
3 yıl içinde tamamlanması beklenen değer haritasının 2022 başında ülke genelinde devreye girmesi hedefleniyor. Ancak bu süre tamamlanana kadar tapu harçlarının piyasa değeri üzerinden alınabilmesine imkan tanımak amacıyla, ara dönem içinde bir formül bulunmuş. Bu formül ise satış işlemleri sırasında değerleme raporu alınması.
Peki vatandaş taşınmazın değerlendirilmesini nerede yaptırabilecek
Bunun için bir sistem tasarlanıcak. Sistemle vatandaş çağrı merkezi, web sitesi yada Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) denetimindeki değerleme firmalarına başvurabilecek. Böylece taşınmazının değerlenmesini yaptırabilecek. Edinilen bilgilere göre bakanlık bir konut satışında değerleme raporunun 250-300 lira gibi bir bedel alınması planlanıyor.
Yatırımcıya avantaj
Taşınmaz Değerleme Sistemi’nin bir diğer amacı, bu haritalar üzerinden değer artış hızını ve oranını görebilecek yatırımcılara seçim yer analizi sağlaması. Buradan elde edilecek veriler yer seçim analizi için çok değerli olacak. Belediyeler de kamulaştırma çalışmalarında bu sistemi kullanabilecek. Ayrıca sistem 2022’de tam anlamıyla çalışmaya başladıktan sonra Maliye Bakanlığı ile ortak çalışma yapılırsa eğer belediyelere ödenen emlak vergisinde de bu sistemdeki bilgilerden faydalanılacak.
Değer neden küçük gösteriliyor
Gayrimenkul alım satım işlemlerinde tapu harcı mülkün değerine göre belirlendiği için kimi zaman gerçek değerler beyan edilmiyor. Alınan mülkün yüzde 4’ü (31 Aralık’a kadar yüzde 3’ü olarak kabul edilecek) tapu harcı olarak ödeniyor. Bunu alıcı ve satıcı yarı yarıya paylaşıyor. Örneğin 500 bin liralık bir evde 10 bin alıcı 10 bin satıcı 20 bin lira tapu harcı var diyelim. Bu evin işlemlerde 200 bin lira diye yanlış beyan ederlerse eğer tapu harcı 4 bin alıcı 4 bin satıcı olmak üzere 8 bin liraya düşüyor. Değeri düşük göstermede gelir vergisi de etkili bir faktör diyebiliriz. Evini 5 yıldan önce satanlar ise kazancının yüzde 15’i ile 35’i arasında vergi ödüyor. Satıcı bu vergiden kaçmak için de düşük değer göstermeyi seçiyor. Eğer hata yapıp değeri yanlışlıkla düşük gösterdiyse bunu 1 ay içinde düzeltme hakkı da var. Ancak düzeltmemesi ve yakalanması halinde hem aradaki farkın harcını ödemek hem de usulsüzlük cezasını karşılamak zorunda.
Kübra Baloğlu / Evden Haberler
Bir Yorum Yazın