Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “the Economist” dergisine verdiği röportajda kurduğu “Şuan yaşadığımız şey NATO’nun beyin ölümüdür” ve “ABD artık Avrupa’ya ve NATO’ya sırtını döndü” sözleri ile NATO’nun artık fonksiyonunu kaybettiğini ve NATO’nun ana garantörü olan ABD’nin artık NATO’dan bağımsız bir biçimde hareket etmeye başladığını belirterek tekrar NATO çöküyor mu? tartışmasını filizlendirdi.
Röportajda, ABD başta olmak üzere NATO ülkelerinin kendi aralarındaki koordinasyonu kaybettiğini belirten Macron, NATO’nun 5. maddesi olan “Ortak Savunma” ilkesinin geçerliliğine inanıp inanmadığına yönelik sorulan soruya ise “bilmiyorum” yanıtını verdi. Ayrıca Macron, ropörtajda ABD’nin Suriye’den çekilmesine ve Barış Pınarı Operasyonu’na yönelik eleştirisini de yineledi.
Avrupa kendi ordusunu kurmalı
Macron ABD’nin Donald Trump ile girdiği süreçte NATO müttefikliğinin zarar görmeye başladığını belirtti. Artık AB projesiyle ilgili ortak düşünceleri paylaşmayan bir ABD başkanı olduğunun altını çizen Macron, AB’nin geleceğinin tehlikede olduğunu. “ABD başta olmak üzere NATO’nun artık Avrupa’nın çıkarlarını korumaktan uzak” olduğunu söyledi. Üstelik bunun ” Çin’in yükselişinin sürdüğü, Rusya ve Türkiye gibi otoriterleşme dönüşümünde olan devletlerin olduğu bir dönemde” olduğunu belirten Macron, Avrupa’nın artık kendi ordusunu kurması gerektiğini vurguladı. Ayrıca Macron “Brexit sürecinin Avrupa’ya içerden zarar vermeye” başladığını da belirtti.
Merkel: NATO güvenliğimizin temel taşı
Marcon’un eleştirilerinin ardından ilk tepki Almanya Şansölyesi Angela Merkel’den geldi. Merkel NATO genel sekreteri Jens Stoltenberg ile yaptığı görüşme sonrasında, Macron’un “sert sözlerine” katılmadığını belirterek. “NATO ortak güvenliğimizin temel taşı olmaya devam ediyor” ifadelerini kullandı. Merkel NATO’da halihazırda devam eden pek çok problem olduğunu ancak bu tarz genelleyici yargıların gereksiz olduğunu belirtti. NATO genel sekreteri Stoltenberg ise NATO müttefikliği gitgide sağlamlaşıyor diyerek cevap verdi.
Bir diğer tepki ise Rusya’dan geldi. Rus dış işleri bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova, Macron’un söylemlerini “NATO’nun şuan ki durumunu anlatan en doğru tanımlama olarak” nitelendirdi.
Peki NATO gerçekten çöküyor mu?
Soğuk savaş döneminde Sovyet tehlikesine karşı kurulan, Soğuk Savaşın bitmesinden bu yana kendisine yeni bir rol bulmakta zorlanan NATO, artık pek çoğu tarafından gereksiz bir organizasyon olarak görülmeye başlandı. NATO, Her ne kadar ortak bir savunma ittifakı gibi gözükse de, ekonomik ve askeri olarak ABD merkezli bir örgüt. (garmentsmerchandising.com) Soğuk savaşın sona ermesiyle birlikte ortadan kalkan işgal tehlikesi 20. yüzyılın sonundan itibaren yerini terörizme bıraktı. Yani artık hem bir süper güç tarafından tehdit edilen bir Avrupa yok, hem de bunun yerine kolektif bir savaş anlayışında olmayan terör örgütleri var.
Bu neticeyle yıllardır NATO’nun ekonomik ve askeri yükünü çeken ABD’de “geciken” bir tepki oluşmaya başladı. Bu tepki ilk olarak 2016 yılında ABD başkanlık seçimleri arefesinde başkan adayı Donald Trump tarafından dile getirildi. Artık Avrupa’nın ABD tarafından korunmaya ihtiyacı olmadığını belirten Trump, seçilmesi durumunda NATO ve NATO benzeri oluşumlardaki yükü omuzlayan ABD’nin bu yükten çekileceğinden bahsetmişti. Soğuk savaştan beri, tabiri caizse NATO güvencesiyle yaşayan Avrupa ise kendisinde oluşan bu rehavetle birlikte, artık ABD’nin görevini yapmadığını dile getirmeye başlaması, bu yüzden de Macron’un Avrupa’nın kendi ordusunu kurması gerektiğinden bahsetmesi de biraz ironik duruyor.
Özetle, Dünya’da NATO’nun artık gereksiz bir organizasyon olduğuna yönelik eleştiriler var. Ancak gerek terörizm konusunda gerek kimilerince dizginlenmesi gereken Rusya’nın varlığından ötürü NATO gibi bir örgütün varlığı şimdilik gerekli gözüküyor. Ayrıca NATO’nun yerini dolduracak bir unsurun henüz olmaması da bir diğer sorun. Bölgesel istikrarın korunması ülkeler arası işbirliği gibi konular da bir diğer husus.
Bir Yorum Yazın