TÜİK’in açıkladığı 2016 verileri konut sektöründe rekor satış yapıldığını göstermişti. 2016’da yapılan 1 milyon 341 bin konut satışı her ne kadar tüm zamanların en yüksek satış rakamı olsa da geçmiş yıllar incelendiğinde konut sektörünün Türkiye’nin en büyük sektörlerinden biri olduğu ortaya çıkıyor. Türkiye’de son 4 yılda yaklaşık 5 milyon konut satıldı. BU konutların toplam satış bedeli ise 1 trilyon liraya yaklaştı. Konut satış rakamları sadece 2016’da artmadı. 4 senedir üst süte artıyor.
KONUT SEKTÖRÜ İLK SATIŞLARA ODAKLANMALI
2016’da konut satışları toplamda yüzde 4 artarak 1 milyon 341 bin 453’e yükseldi. Ancak sektör açısından asıl önemli olan rakam “Sıfır” konut satışları. Yani yeni yapılan ve ilk kez satılan konut sayısı. 2016’da 632 bin konut ilk kez satıldı ve yüzde 5.5 artış kaydetti. En yüksek artışı yakalayan kalem de bu. Ancak burada hangi iller neden ön plana çıktı onu başka bir yazımızda ele alacağız.
Konut satışlarında dikkat edilmesi gereken ikinci önemli alt kalem ise ipotekli satışlar. Bir başka ifadeyle konut kredisiyle satılan konutlar. Burada da 450 bin rakamına ulaşıldı, yüzde 3.5 artış kaydedildi.
Peşin, müteahhit kredisi veya çek, senetle satın alınan diğer kategorisindeki konut satış sayısı 892 binle yüzde 4.3 arttı.
YABANCIYA SATIŞLARDA DÜŞÜŞ VAR
2016’da konut satış rakamlarında artış sağlanamayan tek kategori yabancıya satışlar. Yüzde 20 azalmayla 18 bine inen yabancıya konut satışlarını bir çok faktör etkiledi. Batılı konut alıcıları terörden gelmezken, Suriyeli mülteci akınının azalması da bu kalemin düşmesinde rol oynadı. Ancak bu düşüş trendi 2017’de hem doların artması hem de yabancıya vatandaşlık verilmesi gibi avantajlar 2017’de yabancıya konut satışını artırabilir.
4 YILDA 5 MİLYON KONUT SATILDI
Son 4 yılda toplam konut satışları 4 milyon 953 bine yükseldi. Bunun da 2.3 milyonu “Sıfır” konutlardan oluşuyor. 1.7 milyonu banka kredisiyle satılmış. Diğer satışlar 2.3 milyon, ikinci el satışlar da 2.6 milyon oldu. Yabancıya satış ise 72 bin düzeyinde. Rakamlar 21 milyon hanelik Türkiye için çok yüksek. Çünkü 21 milyon hanenin yaklaşık beşte biri de kırsal kesimde ve buradaki konutlar pek satışa konu olmuyor. Yani son 4 yılda şehirde yaşayan her 4 kişiden biri ilk kez ev almış veya sahip olduğu evini değiştirmiş. Yaklaşık 20 milyon konut stoku olan Türkiye’de 5 milyon konut satılması Avrupa, ABD gibi ülkelerde inanılması güç bir rakam.
5 MİLYON KONUTA 1 TRİLYON LİRA YATIRDIK
Konuttaki rekor satışlarla birlikte finansal kaynakları da bu sektöre akıttık. Çünkü 4 yılda satılan 5 milyon konutun toplam ve yaklaşık değeri, Türkiye ortalaması olarak 1 trilyon lira. Konut sektörü bir çok yan sektörü de yanında taşıyor ve lokomotif sektörlerden biri. Ancak ülke ekonomisini yükseltecek olan ihracat kalemleri arasında neredeyse en alt sıralarda. Eğer biz konut sektörüne yatırım yapmaya devam edeceksek, bunun yabancı odaklı olması şart. Çünkü bu şekilde ülke kaynaklarının konut sektörüne geri dönüşümü olmadan aktarılması sürdürülebilir bir durum değil.
KONUT SEKTÖRÜ TÜRKİYE’DE LOKOMOTİF AMA BİR ŞEYLER YANLIŞ
Hiç şüphe yok ki bir çok sorun yaşanan bir yılda bile konut satış rakamlarının rekorlar kırması sektör adına sevindirici. Ancak ülke adın doğru mu, orası şüpheli. Türkiye sürdürülebilir bir büyüme için katma değeri yüksek ve yurtdışına satabileceği ürünlere yatırım yapmalı. Konut sektörü de böyle bir görünüme sahip olabilir. Bunun için daha fazla yabancı alıcı Türkiye konut sektörüne çekilmeli. Yoksa bir kısmını yurtdışından ihraç ettiğimiz şeyleri kendi kendimize satarsak, bu satışın finansmanını da bankalar aracılığı ile yurtdışına yığarsak, eninde sonunda bir kriz, bir düşüş kaçınılmaz görünüyor. Doların artışı ve Türkiye’nin Rusya ile ilişkilerini düzeltmesi bu durumu düzeltmek için bir fırsat. Umarım sektör bunu iyi değerlendirebilir.