Kısa adı EYT olan, emeklilikte yaşa takılanların yüzü 2020’de de gülmeyecek gibi duruyor. 2020 Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda EYT konusuyla ilgili bir gelişme gözükmüyor. EYT son durum ne?
Geçtiğimiz Eylül ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, EYT mağdurları ile görüşülmesi için Sosyal Politikalar Kurulu’nu görevlendirmişti. Bu gelişmeyle birlikte 2020 yılında EYT ile ilgili gelişmeler yaşanacağı düşünülüyordu.
Ancak 2020 yılı Programı’nda konuyla ilgili bir maddeye rastlanmadı. Hatta aksine program içerisinde, geçmişte uygulanan erken emeklilik ve yüksek aylık bağlama oranlarının aktüeryal dengeyi bozması nedeniyle sosyal sigorta sisteminin gelirlerinin giderlerini karşılayamadığına ve yapılan reformlara rağmen sistemin açık vermeye devam ettiğine değiniliyor.
Finansman açığını kapatmak için sisteme bütçeden yapılan transfer tutarının GSYH’ya oranının 2017 yılında yüzde 0.79’dan, 2018 yılında yüzde 0.48 düzeyine gerilediği vurgulanıyor ki, sosyal sigorta primlerine devlet katkısı, ek ödemeler, faturalı ödemeler, ödeme gücü olmayanların genel sağlık sigortası primleri bu orana dahil değil.
Ayrıca programda, “Sosyal sigorta sisteminde finansal sürdürülebilirlik açısından önemli bir gösterge olan aktif-pasif oranı 2017 yılında 1.95 iken, 2018’de bu oran 1.86 olarak gerçekleşmiştir. Çırak, stajyer ve kursiyer hariç tutulduğunda ise bu oran 1.82 seviyesinden, 1.73’e gerilemiştir” deniyor.
Peki, aktif-pasif oranı nedir? Çalışanlara aktif sigortalı; emekli, dul, yetim, malul sigortalılara pasif sigortalı deniyor. Aktif-pasif oranı da kaç aktif calışanın, kaç pasif çalışanı finanse ettiğini gösteriyor. Bu oranın ideali ise 4. Yani 4 çalışan, 1 pasif sigortalıyı finanse etmeli. Son açıklanan verilere göre bu oran bizde 1.86. Buradan yola çıkarsak, 2020’de emeklilikte yaşa takılanlar için herhangi bir tasarrufta bulunulmayacağını söylemek sanırım yanlış olmaz.
EYT’lilerden dikkat çeken eylem
Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (EYT-SYDD) Başkanı Gönül Boran Özüpak, EYT son durum gelişmelerinden sonra, her gün 20.30’da 10 dakikalık ışıkları açma kapama eylemi yapacaklarını duyurdu.
“EYT için 10 dakika karanlık” eylemine milyonlarca EYT mağduru katıldı. Derneğin eylem yapma kararına ise birçok siyasi isim ve dernekten destek geldi.
“Haklı mücadelemizde baş koyduk”
Emeklilikte Yaşa Takılanlar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (EYT-SYDD) Başkanı Gönül Boran Özüpak, eylemi sosyal medya hesabı üzerinden duyurdu.
“Merhaba emeklilikte yaşa takılan sevgili kaderdaşlarım, sosyal güvenlik yasalarından mağduriyet yaşayan arkadaşlarım ve haklı mücadelemizde destekleyen herkese ama herkese çağrımızdır.” şeklinde açıklama yapan Özüpak, “Ellerimizden alınan haklarımızın haklıya iade edilmesi için verdiğimiz mücadelemizde yıllar evvelinden başlayan meclis görüşmelerimiz, salon toplantılarımız en son milyonlara ulaşan mitinglerimiz oldu. Şimdi ise bizi yok sayamazsınız demek adına her gün saat 20.30’da 10 dakika ışıkları açma kapatma etkinliğimizle haklı mücadelemizde baş koyduğumuzu bir kez daha yineliyoruz.” diyerek eylemin gerekçesini açıkladı.
Özüpak, “EYT kardeşliğimiz ve birlikteliğimizle sorunlarımızın çözümü adına, haklarımıza kavuşmak adına, yasaların bizlere tanıdığı çerçeveler doğrultusunda davamız adına yaptığımız bu farkındalıkla yaşadığımız mağduriyetlere son verilmesini talep ediyoruz.” diye konuştu ve “Türkiye’nin şu ana kadar gördüğü farklı fikirlere sahip fakat barış ve anlayış içerisinde hareket eden, en büyük topluluğuyuz. (Xanax) Biz 81 ildeyiz, Biz Türkiye yiz. #HerEvde1EYTliVar” mesajını verdi.
EYTSYDD İl Koordinatörü Alper Özüpak ise eylem öncesinde, “Bütün Türkiye’nin bu duyarlı dikkat çekme eylemini sahipleneceğini düşünüyoruz EYT farkındalık etkinliklerine devam edecektir. Bugün siyasilerin bizi sahiplenmeleri ve kitlelerin biz yalnız bırakmayacağının bir işareti olarak görmekteyiz.” diyerek siyasilerin desteğini belirtti.
EYT son durum ile ilgili gelişmeler oldukça sizinle paylaşmaya devam edeceğiz.