Toki 2021 yılında 100 bin sosyal konut projesi yapacak mı?

Toplu Konut İdaresi sosyal konut projelerine büyük ilgi oluyor. Nedeni de hem faizin düşük, hem de daire fiyatlarının görece uygun olması. Peki Toki 2021 yılında 100 bin sosyal konut projesi yapacak mı?… En fazla merak edilen soru bu.

2020 yılı sosyal konut projeleri ne oldu?

TOKİ 2019 yılının sonu 2020 yılının başında 81 ilde sosyal konut projesi duyurusu yapmıştı. Projeye katılanlar hem 20 yıla varan vade hem de yüzde 0,49 faiz oranıyla daire sahibi olacaktı. Toplam  100 bin konuttan oluşan bu kampanya büyük ilgi gördü ve TOKİ bu kampanyanın her yıl tekrarlanacağını açıkladı.

Bu yıl da “Toki 2021 yılında 100 bin sosyal konut projesi yapacak mı?” sorusunun halen sorulmasının nedeni bu açıklamaydı.

Ancak TOKİ 2020 yılında duyurduğu kampanyanın ihalelerini henüz bitiremedi. Bunun nedenleri tam olarak bilinmese de bizim duyduğumuz ve tahmin edebildiğimiz nedenler şunlar;

TOKİ’nin gelirleri düştü

Evdenhaberler okuyucuları bilirler, TOKİ bir işletme gibi çalışır. Devlete ek bütçesi yoktur, hazine arazilerini bile parasıyla satın alarak proje gerçekleştirir. Peki bunu nasıl yapar? Elindeki değerli arsaları büyük şirketlere satar, elde ettiği gelirle de düşük gelir grubunu sübvanse ederek konut projeleri gerçekleştirir. Ancak TOKİ geçen yıl bunu yapamadı. Arsalar satılamadı, geçmişte satılan projelerden yeterli dönüş alamadı. Bu da büyük bir gelir kaybı anlamına geliyor. Bu yüzden TOKİ 2020 yılına ait sosyal konut ihalelerini henüz tam olarak bitiremedi.

Bazı projelere yeterli katılım olmadı

Toki ilk başta 81 ilde çok sayıda projeyi duyursa da bazı projelere yeterli başvuru gelmedi. Bu projelerin çoğu zaten kura sürecine girmeden iptal edildi. Ancak yeterli başvuru olsa da bazı projelerde satışlar kura sonrası da istenilen düzeyde olmadı. Bu da ek iptaller getirdi.

Enflasyon ve dolardaki ani yükseliş TOKİ’nin maliyetlerini aşırı yükseltti

TÜİK verilerine göre 2015’te 97 TL’ye mal ola bir inşaatın bugünkü maliyeti 240 TL’yi aşmış durumda. Yani 5 yıl önce 970 bin TL’ye mal olan bir bina artık 240 bine mal oluyor. Bu artış geçen yıl da sürdü. Üstelik faiz maliyeti de cabası.

Zorunlu harcamalar oldu

TOKİ’nin bütçesi sel, deprem gibi doğal afetler nedeniyle acil olarak yapılan konutlara gitti.

Bütün bu nedenlerle birçok proje henüz ya ihaleye çıkamadı, ya da tam başlayamadı.

Geçtiğimiz yıl sosyal konut projesine başvuran birçok kişi, bu nedenle yıl boyunca projelerin akıbetini araştırdı.

Bunlar bizim duyumlarımız ve olası tahminlerimiz. Projesinin ihalesi yapılmayan veya yapıldığı halde ilerlemeyen konut sahipleri, nedenlerini TOKİ’den bizzat sorup öğrenmelidir. Çünkü bu nedenlerin dışında, arsa temini, imar problemi gibi olağan sorunlarla da bazı projeler hayata geçmemiş olabilir.

Siz de şehrinizdeki Toki projelerinin ne aşamada olduğunu bu sayfadan kontrol edebilirsiniz.

Toki 2021 yılında 100 bin sosyal konut projesi yapacak mı?

Gelelim asıl sorumuza…

Elbette TOKİ yetkilileri de her yıl 100 bin sosyal konut projesi gerçekleştirmek ister. Ancak bunun için zeminin de müsait olması lazım.

Hem pandemi, hem ülkenin içinden geçtiği ekonomik problemler henüz sona ermedi. Konut sektörü bir ara faizlerin düşmesi nedeniyle bir hareketlilik yaşadı ancak şuan konut piyasasında tabiri caizse yaprak kımıldamıyor. 2010 sonrası konut sektörüne giren çok sayıda firma bu sektörden çıkışın yollarını arıyor. Türkiye halen yüksek stoka sahip ve hükümet doları indirmek için yüksek faiz kartını oynuyor.

Maliye bakanlığı yetkilileri, bu yıl içinde faiz indirmenin mümkün olmadığını söylüyor. Bankalar yüksek faize rağmen kredi vermemek için çok sayıda bahane öne sürüyor.

Böyle bir ortamda, daha geçen yıl başvuruların alındığı projelerin ihaleleri tamamlanmadan yeniden bir 100 bin sosyal konut projesine başlanması oldukça zor görünüyor.

Bu yüzden bizim beklentimiz, 2021 yılında 100 bin sosyal konut projesinin gerçekleşmeyeceği yönünde.

Hatta TOKİ’nin belediyelerle işbirliği içinde yaptığı projeler ve talep toplama projeleri dışında 2021 yılında herhangi bir yeni projeye başlaması da oldukça zor. İstisnalar olabilir mi? Evet. Ancak TOKİ’nin iade takvimi incelendiğinde, büyük ölçekli yeni bir proje olmadığı da ortada.

Bu yüzden TOKİ’nin sosyal konut kampanyalarından yararlanmak isteyenlerin 2021 yılı sonunu beklemek zorunda.