Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bankalara “Faizleri indirin” çağrısı sonrası düşüşe geçen konut kredi faizleri, ihtiyaç kredilerinde yükseliyor. Yıl başından bu yana konut kredisi faizleri yıllık yüzde 14,5’den yüzde 11,4’e gerilerken, ihtiyaç kredilerinde son bir ayda yukarı yönlü seyir gözlendi. 1 Ocak 2016’da yüzde 17,29 seviyesinde bulunan ihtiyaç kredisi faizi, Merkez Bankası’nın ekonomiyi daha da canlandırmak ve faiz yükünü azaltmak için 7 toplantıda yaptığı indirimlerle kasım ayında yüzde 15,87’e kadar düştü. Ancak, FED’in faiz artırım sürecinin piyasalar tarafından fiyatlanması ve Merkez Bankası’nın faiz indirimlerini sonlandırarak, son toplantıda artırma yolunu seçmesi maliyetlere yansımaya başladı. Böylelikle, yıl başından bu yana yaklaşık yüzde 8.8 gerileyen TL ihtiyaç kredileri aralık ayında yüzde 16,37’ye çıktı.
Merkez Bankası’nın faiz istatistikleri incelendiğinde, faiz artışının taşıt kredilerine de yansıdığı görüldü. Buna göre, bankaların TL cinsi taşıt kredilerinde ağırlıklı ortalama yıllık faiz, yıl başında yüzde 16,12 seviyesinde olurken, indirimlerinin başladığı mart ayından bu yana yüzde 15 – 15,5’e kadar düşüş gösterdi. En son kasım ayında yüzde 13,47’ye kadar geri çekilen taşıt kredileri, 9 Ocak 2016 haftasında, 14,27’ye yükseldi.
Söz konusu maliyet tüketici kredilerinde daha yüksek oldu. Sene başında bankaların, TL üzerinden kullandırdığı ihtiyaç kredilerinde ağırlıklı yıllık ortalama faiz yüzde 17,29 seviyesindeyken, yine Merkez’in indirimleriyle bu oran eylül ayından itibaren yüzde 16,43’e kadar düştü. En son kasım ayında yıllık yüzde 15, 78’e geri çekilen TL ihtiyaç kredi faizi, 9 Ocak haftasında 16,37’ye çıktı. Bu da, vatandaşların bankalardan çektiği TL cinsi ihtiyaç kredisinde maliyeti artırdı.
Örneğin, ihtiyaç kredisinde faiz yüzde 16,37’den hesaplandığında, 36 ay vadeli 10 bin liralık ihtiyaç kredisinde aylık faiz yüzde 1,36’ya yükseliyor. Aylık taksitler de 370 lira oluyor. Vade sonunda 13 bin 302 lira geri ödeme yapılıyor. Bu kredi türünde ağırlıklı ortalama faiz yüzde 15,87’den hesaplandığında aylık faizler yüzde 1,32’ye düşüyor. Taksitleri 363 liraya kadar geriliyor. Bu da 36 aylık vadede aylık taksit ödemelerinde 7 lira daha ek ödeme anlamına geliyor. Öte yandan, kredili mevduat hesabı (KMH) dahil tüketici kredilerinde de artış söz konusu. Yine bu yılın başında ağırlıklı yıllık ortalama yüzde 20,20 seviyesinde olan (KMH dahil) tüketici kredileri, 17,16’ya kadar düştü. Ancak Aralık ayında bu faiz türünün de yönünü yukarı çevirdiği gözlendi.
9 Ocak 2016 haftasında 17,66 seviyesine kadar çıktı. Bu da söz konusu tüketici kredisinde maliyeti artırmaya yetti. Yine 10 bin lira kredide, ağırlıklı ortalama faiz yüzde 17,66’dan hesaplandığında, aylık faiz 1,47 liraya geliyor. 36 ayın sonunda geri ödeme 13 bin 594 liraya çıkarken, taksit ödemeleri 377.8 liraya geliyor. Söz konusu kredi yüzde 17,16’dan hesaplandığında aylık faiz yüzde 1,43 liraya, taksit ödemeleri 346,8 liraya düşüyor. Vade sonunda ise toplam 12 bin 487 lira geri ödeme yapılıyor.
KONUT KREDİLERİ DÜŞÜŞTE
Konut kredilerinde ise düşüş eğiliminin sürdüğü görülüyor. Bu yıl başında ağırlıklı ortalama yıllık yüzde 14,20 seviyesinde olan konut kredisi faizlerinin düşüş eğilimini koruduğu belirlendi. Buna göre kasımda 11,48’e kadar gerileyen söz konusu faizler, aralıkta gerileme eğilimini sürdürerek yüzde 11,42’ye geldi.
TİCARİLER DE YÜKSELİYOR
Taşıt, tüketici ve ihtiyaç kredilerinde yükselişe geçen kredi faizlerinin ticari kredilerde de yükselişte olduğu görüldü. Buna göre yıl başında ağırlıklı ortalama yıllık yüzde 16,28 seviyesinde olan TL ticari krediler, yine Merkez Bankası’nın toplamda 250 baz puan faiz indirimleriyle düşüşe geçmişti. Kademeli olarak yüzde 15, 14 ve yüzde 13.5’e kadar gerileyen söz konusu faiz, yine aralık ayında düşüşünü durdurdu. Böylelikle kasım ayında dip yaptığı yüzde 13,5 seviyesinden aralık ayında yüzde 14,5’e tırmandı.
‘PİYASA ARTIRIMI FİYATLIYOR BU DA MALİYETLERE YANSIDI’
Kapital FX Araştırma Uzmanı Enver Erkan, ağırlıklı kredi faizlerinde yukarı yönlü bir hareketin olduğunu söyledi. Bundan fonlama maliyetinin etkili olduğuna işaret eden Erkan, “Son faiz artırımıyla birlikte, piyasa faizleri yukarı hareket etmeye başladı. Politika faizinin yüzde 8’e çıkmasıyla birlikte, piyasa faizlerinde yüzde 11, yüzde 12, hata yüzde 12’ye doğru bir seyir var. Çünkü risk primi var ve dolar kuru 3,50 seviyesine kadar çıktı. Bunların etkisiyle enflasyonda da yükseliş bekleniyor, hatta ocak-şubat ve mart aylarında görülebilir. Ayrıca Merkez Bankası’nın toplantısında tekrar bir faiz artırımı beklentisi var. Faizin yüzde 8,25’e çıkması tahmin ediliyor, bu da fiyatlanıyor. Bu da ortalama kredi maliyetlerine yansımış durumda, ihtiyaç kredilerinde bu belirgin olarak görülmüş durumda.