“Kat karşılığı yapılan projeden ev alınır mı?”… Kentsel dönüşüm süreciyle son zamanlarda sık sık sorulan bu soruya cevap vermeye çalıştık.
Konut fiyatını belirlemede arsa sahibinin rolü büyük
Gayrimenkul sektörünün büyümesi, elinde geniş arazisi olan vatandaşların arsalarını kat karşılığı büyük şirketlere verme sürecini başlattı. Üstelik konut fiyatlarının yüksek olduğu yerlerde arsa sahibinin payı yüzde 60-75 arasına çıktı. Bu da konut fiyatlamasında müteahhitin elinin güçsüz kalmasına neden oldu. Herhangi bir masraf yapmadan, onlarca hatta yüzlerce daire sahibi olan mal sahipleri daireleri istediği fiyata satınca hem müteahhit firmalar, hem de müteahhit firmalardan alan yatırımcılar zor durumda kalıyor.
Bazı firmalar arsa sahibine 36 ay satış yasağı koyuyor
Kat karşılığı konut yapan bazı müteahhit firmalar, sorunu aşmak için arsa sahibine 36 ay satış yasağı koyma yoluna gitti. Ancak 36 ay sonra bir anda yüzlerce dairenin satışa çıkması, elinde daire kalmış müteahhitleri zora soktu. Proje tamamlandıktan 7 sene sonra bile hala elinde daire kalmış müteahhit firmalar var. Ayrıca mal sahiplerinin satış için alternatif yollar kullanması da 36 ay yasağını işlevsiz bırakıyor.
Müteahhit firmadan gayrimenkul alanlar dairelerini satamıyor
Arsa sahibinin satış yapamadığı dönemde müteahhitten yüksek fiyata konut alan yatırımcılar, sonradan elindeki daireleri satmak istediğinde fiyat şoku yaşıyor. Elinde çok sayıda konut bulunan arsa sahibi satış amacıyla fiyat kırınca yatırım amaçlı daire alanlar, gayrimenkullerini nakde çeviremiyor. Bu da gayrimenkul yatırımcısının sektörden soğumasına neden oluyor.
Güçlü şirketler arsa sahibinin paylarını satın alıyor
Ekonomik durumu güçlü bazı müteahhit şirketler yaşanan krizin önüne geçmek için arazi sahibinin dairelerini satın alıyor. Müteahhit, 100-150 bin liraya mal ettiği konutu, 500-600 bin TL’ye geri alması firmaları mali açıdan sarsıyor. Üstelik orta ölçekli firmaların böyle bir şansı da bulunmuyor.
Bir daire bile emsal oluyor
Günümüzde internet ortamının da verdiği imkanla konut alıcıları aynı projedeki satılık daire fiyatlarını rahatlıkla öğrenebiliyor. Aynı projede düşük fiyatlı bir daire varken yüksek fiyatlıları kimse almıyor. Aksine o daire satılsa bile firma yetkilileri “Daha geçen gün şu fiyata daire satılmış” sözleriyle karşılaşıyor. Bin konutluk projede bile düşük fiyatlı bir daire emsal oluyor, satışları etkiliyor.
Kat karşılığı yapılan projeden ev alınır mı? Yoksa uzak mı durmalı?
Peki bu tarz projelerden daire almak isteyenler ne yapsın? Bizim tavsiyemiz, yatırım amaçlı konut alacakların ilk tercihinin tüm konutların müteahhit firmaya ait olduğu projeleri tercih etmesi yönünde. Eğer olmuyorsa da mal sahibinin sözleşmesine bakmadan bu tarz projelerden yatırım amaçlı konut almayın. Bir başka önerimiz de müteahhit firma yerine arsa sahibinden daha uygun fiyata yatırım yapmanız. Ancak şunu unutmayın, size satarken fiyat kıran firma veya kişiler, başkalarına satarken de aynısını yapabilir. Bu da gelecekte siz dairenizi satacağınız zaman, istediğiniz fiyat veya istediğiniz sürede satılmasını engelleyecektir.