İnsan dondurmak mümkün mü? Bu soru belki de birçoğumuzun aklına geldi. Dondurulmak ve belki bundan 100 yıl sonra yeniden hayata dönmek… Bu kadar uzun süre dondurulup hayata dönmek mümkün mü henüz belli değil. Ancak ABD’li bilim insanları 2 saatliğine dondurdukları bir kişiyi hayata döndürmeyi başardı. Bilim insanlarının bu işi yapmaktaki amacı, önemli yaralanmalarda yaralıyı dondurarak çok fazla kan kaybetmesine müsaade etmeden kurtarmak.
İnsan dondurmak mümkün mü?
Maryland Üniversitesi Tıp Fakültesi‘nden bir grup bilim insanı “İnsan dondurmak sonra onu hayata döndürmek mümkün mü?” sorusuna cevap aradı.
Üniversitenin öğretim üyelerinden Samuel Tisherman, Acil Koruma ve Canlandırma (EPR) olarak adlandırılan bir teknikle bu işi 2 saatliğine başardı.
Teknik, şimdilik Baltimore’daki Maryland Tıp Merkezi’nde, ateşli silah veya bıçak yarası gibi akut bir travma ile gelen veya kalp krizi geçiren kişilerde uygulanacak.
Acil Koruma ve Canlandırma’nın amacı, kan kaybından ölmeyi engellemek.
İnsan dondurmak nasıl mümkün oluyor?
EPR işlemi, bildiğimiz dondurmak işleminden biraz farklı.
Normalde insan vücudunun sıcaklığı yaklaşık 37 derece. Vücut bu sıcaklıkta iken hücreler enerji üretmek için oksijene ihtiyaç duyuyor. Bu oksijeni hücrelere kan taşıyor.
Kalp atmayı bıraktığında, kan artık hücrelere oksijen taşıyamıyor. Oksijen olmayınca da 5 dakika içinde beyinde geri dönüşü olmayan hasar meydana geliyor. Bir süre sonra da ölüm gerçekleşiyor.
Ancak vücut sıcaklığının düşürülmesi hücrelerin tüm kimyasal reaksiyonlarını yavaşlatıyor, hatta durduruyor. Bu da vücudun oksijene olan ihtiyacını neredeyse sıfıra indiriyor. Yani kan önemini kaybediyor. Çünkü bütün faaliyetleri duran vücut aslında insan bir anlamda ölüyor.
Bu durum da akıllara, “Acaba vücut sıcaklığı yeterince düşürülürse, insanlar kana ihtiyaç duymayabilir mi?” sorusunu getirdi.
Uzmanlar bu soruya cevap aramak için bir formül buldu. Bir taraftan vücudun tüm kanı alınırken, diğer taraftan soğuk, tuzlu bir çözelti kanın yerine damarlara enjekte edilecekti. Böylece kan korumaya alınırken vücut sıcaklığı 10-15 dereceye kadar düşürülecek ve vücudun ve beynin oksijen ve kana ihtiyacı neredeyse sıfırlanacaktı.
Çalışmalar böyle başladı.
İlk önce domuzlar donduruldu
Bilim insanları bu yöndeki ilk deneyleri domuzlarla gerçekleştirdi. Yine Maryland Tıp Merkezi’nden Fisherman’ın öncülük ettiği çalışmada, tuzlu ve soğuk çözeltiyle vücut sıcaklıkları aşırı derecede düşürülen domuzlar ameliyata alındı. Ameliyat sonrasında ise çözelti boşaltılırken vücuda kan geri verildi. Yaklaşık 3 saat sonra normal vücut sıcaklıklarına kavuşan domuzlar hayatlarına kaldıkları yerden devam edebildi.
Artık sırada bu işlemin insanlarda nasıl sonuç vereceği sorusu kalmıştı.
2 saat donduruldu sonra hayata döndürüldü
Maryland Tıp Merkezi’nden Fisherman öncülüğündeki ekip önce ABD Gıda ve İlaç dairesinden izin aldı. Acil müdahale gerektiren ve çok fazla kan kaybedilen durumlarda, hastanın onayı alınmadan bu yöntem uygulanabilecekti. Vücutta bulunan kanın yarısını kaybeden hastaların kurtulma şansı yüzde 5’in daha altındaydı. Ancak bu yöntemle kurtulma şansları bulunuyordu.
Fisherman, büyük ihtimalle kaybedecekleri bir hasta geldiğinde bu tekniği uygulamaya karar verdi. Yaralı hastanın kanı çıkarılırken, vücuda soğuk tuzlu su enjekte edildi.
Ardından ameliyata alınan hastanın kan kaybına neden olan bölgeleri dikildi. Yaklaşık iki saat süren ameliyat sonrasında hastanın kanı yine hastaya verilerek vücut sıcaklığının yükselmesi sağlandı. Hasta hayattaydı.
İnsan dondurmak zararlı olabilir mi?
Uzmanlar, böylesine yoğun kan kaybı yaşanan durumlarda, doktorların hastayı kurtarmak için 5 dakikadan daha az vakti olduğunu belirtiyor. Bu da vakaların çoğunun ölümle sonuçlanmasına neden oluyor. Ancak uygulanan dondurma yöntemiyle doktorlar şimdilik 2 saate yakın bir süre kazanmış görünüyor.
Aslında bir kişinin ne kadar süre dondurulursa bundan etkilenmeyeceği henüz tam olarak belli değil. İşlem sona erdiğinde, verilen tuzlu çözeltinin hücrelere zarar vermiş olma ihtimali de var.
Ayrıca uzmanlar vücut sıcaklığını 10-15 dereceye kadar düşürmenin oksijene duyulan ihtiyacı çok aza indireceğini ancak tamamen sıfırlamayacağını düşünüyor. Bu yüzden vücudun mümkün olan en az sürede oksijensiz kalması gerektiğini söylüyor.
İnsan dondurmak hayat kurtarabilir
Her şeye rağmen, insan dondurmak, kaybedilmek üzere olan bir hastayı hayata döndürmek için iyi bir yol gibi duruyor.
Fisherman ve ekibi, bu yöntemi en az 10 ağır yaralı hastada deneyecek. Hastaların uygulama sonrasındaki durumları da kayda geçirilecek. Veriler benzer yaralarla hastanelere başvurmuş ve klasik yöntemlerle kurtarılmaya çalışılmış 10 hastayla karşılaştırılacak. Karşılaştırma sonrası yöntemin sonuçları kamuoyu ile paylaşılacak.
Eğer yöntem kabul görürse, dondurma yöntemiyle yoğun kan kaybeden veya kalp krizi geçiren hastaların kurtarılma ihtimali yükselecek.
İlk dondurulan insan James Bedford 52 yıldır canlanmayı bekliyor!
İnsanları dondurmak ve sonra hayata döndürmek aslında bilim insanlarının çok uzun zamandır üzerinde durdukları bir konu.
Hatta bugün aralarında Türklerin de bulunduğu binlerce insan, gelecekte bir gün tekrar hayata döndürülecekleri umuduyla gönüllü olarak donduruluyor.
İlk dondurulan kişi James Bedford’du. Kaliforniya Üniversitesi’nde psikoloji profesörü olan James Bedford, tedavisi mümkün olmayan bir böbrek kanseri türüne yakalandı. Tedavi edilemeyeceğini anlayan 73 yaşındaki Bedford dondurulmak için gönüllü oldu. 12 Ocak 1967’de ısıya dayanıklı cryo tüpüne konulan Bedford, dondurulmuş insanların hayata döndürülebileceği ve böbrek kanserinin tedavisinin mümkün olduğu bir dönemde çözülmeyi bekliyor.
Bir Yorum Yazın