Türkiye ekonomisinin lokomotifi inşaat sektörü demir sıkıntısı yaşıyor. İnşaat sektörü temsilcileri demir bulmakta zorlandıklarını söylüyor. Son 2 yılda yüzde 40 artan demir fiyatı da cabası. Sektör temsilcileri “demir yoksa inşaat da yok” diyor.
İnşaat durursa yan sektörleriyle istihdam vurulur
Müteahhitler son günlerde inşaatın ana malzemelerinden demire ulaşma sıkıntısı yaşıyor. İlk etapta demirdeki fiyat artışından etkilendiklerini belirten sektör temsilcileri şimdi de ürün bulamadıklarını söylüyor. Sorunun iki yönü olduğunu anlatan İnşaat Müteahhitler Konfederasyonu (İMKON) Genel Başkanı Tahir Tellioğlu, “İlk sorun fiyat. Geçen yıl şubatta tonu bin 200 liraydı. Bu yıl şubatta bin 600 oldu. Şimdi ise 2 bin 100 lira. Diğeri piyasada demir yok. Türkiye’nin birçok noktasından üyeler arıyor ‘Demir bulamıyoruz’ diyor. Bu ürünün alternatifi yok. Sorun çözülmezse şantiyeler nasıl yürüsün. Bana ‘ruhsatı alayım mı’ diye soran üye var. İş bu noktaya geldi. Şantiyeler durursa bu diğer yan sektörleri ve istihdamı da vurur” dedi.
Demir ithalatında vergiler düşsün
Tellioğlu, sorunu Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ile de paylaştıklarını söyledi. Demir üreticisinin ihracata ağırlık vermesi nedeniyle bu sorunu yaşadıklarını iddia eden Tellioğlu, şunları söyledi: “Dışarıdan çok talep gelince iç pazar payı oraya kaydı. Hükümet yeni düzenlemeler yapmalı. Madem üretici iç pazar dengelerini düşünmüyor, dışarıdaki demir üreticisinden bizim alım yapmamız için teşvikler sağlanmalı. İthalat vergileri düşmeli.”
Cevher arzının artması lazım
İstanbul İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım ise sorunun talebe göre az kalan üretimden kaynaklandığını belirtti. Demirin hurda ve cevher olmak üzere 2 şekilde temin edildiğini belirten Durbakayım, “Hurdada sorun yok. Ancak cevher kısmında sorun var. Geçmiş yıllarda talebin üstünde üretim oldu ve demir fiyatları düşüktü. Üretici zarar etti, çok firma iflas etti. Mevcut arz yetersiz geldi. Arz artar, sorunu geçici görüyorum” dedi.
Küçük ölçekli firmalar etkilendi
Büyük firmalarının stoklu çalıştığını o nedenle daha az zarar gördüğünü söyleyen Durbakayım, “Orta ve küçük ölçekli firmalar durumdan daha çok etkilendi. Büyük firmaların da stoku bir yere kadar” dedi. Karaborsa noktasına da gelinebileceği uyarısı yapan Durbakayım, fırsatçıların da bu durumundan faydalanacağını dile getirdi.
Sıkıntının nedeni bekletilen talebin bir anda gelmesi
Çelik İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Namık Kemal Ekinci ise Tellioğlu’nun iddialarına katılmadığını, ihracat kaynaklı bir sorun olmadığını belirtti. Tellioğlu şunları söyledi: “Sıkıntı inşaat çeliğine olan iç talep ertelenmesinden kaynaklanmıştır. Referandum sonrasında birden talep artışı oldu. Bu süreçte üreticilerimiz tesislerini durdurmamak için ihracata ağırlık vermek mecburiyetinde kalmışlardı. Ayrıca ham maddesinin yüzde 70’ini ithal eden sektörümüz, uluslararası fiyat oluşumlarından etkilenmektedir. Mamul ürün fiyatlarındaki artışın temel sebebi budur, diğer önemli sebep ise dolar kurundaki artıştır.” Ekinci, “Son beş, altı gündür üretici firmalarımız talep sormuş fakat iki bin tonun üzerinde talep alınamamıştır. İMKON’u konuyu görüşmek üzere davet etmiş bulunmaktayız” dedi.