Çin’in Uygur Türklerine yönelik kültürel soykırımında kurban bir bilim adamı: Tashpolat Tiyip. Geçtiğimiz günlerde New York Times gazetesine sızdırılan belgelerle ortaya çıkan Doğu Türkistan’daki Uygur Türklerine yönelik Çin’in acımasız politikalarına ilişkin bilgiler, milyonlarca Uygur Türküne yapılan zulmü tekrar dünya gündemine oturttu.
Tutuklanan yüzlerce Uygur Türkü entelektüellerinden sadece biriydi:
Dünya çapında prestijli bir Paris üniversitesi tarafından onursal dereceye layık görülmüş Urumçi’li bilim insanı Tashpolat Tiyip, örnek bir Uygur Türkü entelektüeliydi. Sincan’da, kendi memleketinde coğrafya eğitimi görmüş Tiyip, Japonya’da bir süre çalıştıktan sonra öğretmenlik yapmak için memleketine dönmeyi tercih etti.
2017 yılına kadar, Doğu Türkistan adıyla da bilinen Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin başkenti Urumçi’de yer alan Sincan Üniversitesi’nde saygın bir coğrafya profesörü olarak görev yaptı. Akademisyen Tashpolat Tiyip, aynı zamanda Sincan Üniversitesi’nin başkanlığı görevini de üstlenmişti. Uluslararası akademik çevrelerde aktif olarak yer alan Tiyip, çoğrafya alanında uluslararası boyutta tanınmış bir isimdi.
Ancak 2017’ye gelindiğinde, çoğrafya profesörü Tiyip ortadan kayboldu. Olayla ilgili Çin’li yetkililerden hiçbir açıklama yapılmadı. Tiyip’in yakın çevresi ise gizli bir duruşmadan sonra, profesör Tiyip’in, Sincan bölgesinin özerkliğinden yana görüşlerinden dolayı tutuklandığını ve ölüm cezasına çarptırıldığını söylüyor.
Tashpolat Tiyip nasıl kayboldu?
Uygur Türkü bilim insanı Tiyip’in kayboluşuna ilişkin işlemler, Çin hükümeti tarafından gizlilik içinde örtülmüş ve başına gelenlere dair resmi hiçbir kayıt bulunmamaktadır.
Yakın çevresinden alınan bilgilere göre; Tiyip, 2017 yılında bir konferans için ve bir Alman üniversitesiyle kendi üniversitesi arasında işbirliği başlatmak amacıyla Avrupa’ya giderken Pekin havalimanında tutuklandı. Evine asla geri dönemedi.
Bilgilere göre Tiyip’in tutuklanması üzerine Çin hükümeti bununla da yetinmeyip, Tiyip’in ailesine ve çevresine yönelik soruşturma da başlatmış.
Tiyip’in ailesi tarafından yapılan açıklamaya göre; Tiyip, Doğu Türkistan / Sincan’ın bağımsızlığına yönelik görüşleri yüzünden ”ayrılıkçı” olarak suçlanıp, Çin hükümeti tarafından tutuklanarak ölüm cezasına çarptırılmış.
Çin’in, Uygur Türklerine yönelik zulmü
Çin hükümetinin ”eğitim merkezi” olarak nitelendirdiği fakat orada bulunan insanların zorla tutulduğu kamplar, geçtiğimiz günlerde dünya gündemine yeni bir haberle tekrardan düşmüştü: New York Times gazetesine sızdırılan bir raporda Çin Komünist Partisi’nden Uygur Türklerine yönelik “Merhamet göstermeyin” ifadeleri kullanılmış.
400 sayfadan fazla olan belgelerde, Çin’in batısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygur Türklerine yönelik baskı politikasının sürdüğü görülüyor. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, belgelerden birinde Komünist Parti üyelerine, “Doğu Türkistan’da terörle ve bölücülükle mücadelede kesinlikle merhamet göstermeyin” diyor.
Çin hükümetinin, Uygur Türklerine yönelik “eğitim kampı” politikası kapsamında, özellikle Uygur Türkü çocuklarını ailelerinden ayırdığı ortaya çıktı. Çin’li yetkililer ise Uygur Türklerinin, radikal eğilimlerle mücadele kapsamında “dil öğretim merkezlerinde” eğitim gördüğünü öne sürüyor fakat orada zorla tutulmalarına ilişkin bir savunma yapamıyorlar.
Pekin yönetiminin “eğitim kampı” adını verdiği tesislerde, yaklaşık 1 milyon Uygur Türkünün tutulduğu biliniyor.
Ruhi Çenet’in Uygur Türklerine yönelik çağrısı
Ünlü Türk Youtuber Ruhi Çenet, hazırladığı son video ile Doğu Türkistan’da yaşanan Çin zulmüne dikkat çekmeye çalıştı. Çenet, yeni video paylaşımında, Doğu Türkistan’da yaşanan Çin zulmü için çağrıda bulunarak “Medyada bu konuya daha çok yer verilmesini istiyorum. Türkiye’de yaşayan insanları, kendi soydaşlarının ne halde olduğu konusunda bilinçlendirmek istiyorum” ifadelerini kullandı.
Ruhi Çenet, videosunda daha önce Çin’in toplama kamplarında hapsedilen Uygur Türkleri ile röportajlar gerçekleştirdi.
Bir Yorum Yazın