Yıllardır kurduğunuz ev sahibi olma hayalini gerçekleştirmek istiyorsunuz. Bir daire beğendiniz. Belli bir peşinatınız var gerisi için konut kredisine başvurdunuz. Nüfus cüzdanı fotokopisi ve gelir belgenizi bankaya teslim ettiniz. Ve bankanın değerlendirme süreci başladı. Onay beklerken hiç beklemediğiniz şekilde ‘Kredi talebinize olumlu cevap veremiyoruz” cevabını aldınız. Çok istediğiniz evi alma hayalleri suya düştü. Bankaya kredi için başvuran pek çok kişinin kredi alamamasında ekspertiz raporu diğer adıyla gayrimenkul değerleme etkili oluyor. Peki 2000’li yılların başından itibaren inşaat sektörünün hızla gelişmesiyle birlikte hayatımıza iyiden iyiye giren Ekspertiz nedir ? Nasıl yapılır, hangi kriterler baz alınır? Ekspertiz raporunu kim hazırlar? Tüm bu soruların cevabı haberimizde….
Konut ekspertiz raporu nedir?
Ekspertiz bir gayrimenkulün belli bir tarihteki muhtemel değerinin bağımsız ve tarafsız olarak tespit edilip rapor haline getirilmesidir. Konut kredisi çekilecek gayrimenkulün, belirli kriterler üzerinden aslında ederinin ne olduğunun tespiti olarak da tanımlanabilir. Yani uzmanlar, sizin anlaştığınız tutarı dikkate almaksızın, evin gerçek değerini bu raporla ortaya çıkarırlar.
Ekspertiz kim tarafından yapılır?
Ekspertiz işlemi, gayrimenkul değerleme şirketleri bünyesindeki lisanslı değerleme uzmanları tarafından yapılır. Evin değerini belirleyen bu kişilere “Eksper” ya da Değerleme Uzmanı” denir.
Eksperlerin mimarlık, inşaat mühendisliği, harita ve kadastro mühendisliği, şehir ve bölge planlaması, işletme ve ekonomi gibi alanlarda 4 yıllık üniversite mezunu olması gerekir. Bu kişilerin yanında henüz lisans almamış dört yıllık üniversite mezunları veya iki yıllık üniversite mezunları da görev alabilir.
Ekspertiz ne zaman lazım olur?
Ekspertiz bir çok ticari işlemde gerekli olabilir. Genel olarak, gayrimenkule ilişkin alım, satım, ipotek, vergi, sigorta veya inşaat durumu söz konusu olduğunda gayrimenkulün değer tespitinin yapılması gündeme gelir. Örneğin bankalar eksperin hazırlayacağı ekspertiz raporuna göre konut için talep edilen krediyi verip vermemeye, vereceklerse de ne kadar kredi vereceklerine karar verirler.
Ekspertiz nasıl yapılır?
Ekspertiz yapılırken üç yöntem kullanılır. Söz konusu yöntemler; maliyet yaklaşımı, emsal karşılaştırma yaklaşımı, gelir indirgeme yaklaşımıdır.
Bir kişi bankadan konut kredisi talebinde bulunduğunda eğer kredi çekmeye müsait bir mali yapısı varsa almayı düşündüğü bu konut için ekspertiz yaptırması gereklidir. Bu durumda banka şubeleri, genel müdürlüklerine ekspertiz talebinde bulunurlar. Bankaların genel müdürlüklerinde bulunan ekspertiz bölümleri, daireleri veya departmanları, anlaşmalı oldukları firmalardan birisini performansına veya bölgedeki tecrübesine göre sahada görevlendirir.
Eksperler nasıl çalışır?
Eksperler önce tapuda ve belediye de o konuta ait projeleri, kararları, ipotekleri tüm detaylarıyla kayıt altına alır. Gayrimenkul’ün satılmasına engel bir durumun olup olmadığını tespit eder.
Konutun tüm özellikleri tek tek not edilir
Eksper daha sonra gayrimenkulü yerinde incelemeye gider. Değerleme için konutun içinden, binanın dışından ve sokaktan fotoğraflar çeker. Dairenin içindeki tüm özellikler kayıt altına alınır. Konutun sahip olduğu her özellik değer tespitinde önemlidir.
Emlakçılarla da konuşabilir
Eksper, konutun değer tespiti için saha araştırması da yapar. Eğer uzman sürekli gelmediği bir bölge ise emlakçılarla konuşarak bölgedeki satılık ve kiralık gayrimenkullerin değerini de belirler.
Kredi onayını rapordaki değer belirler
Tüm bilgileri topladıktan ve değer hakkında emin olduktan sonra ekspertiz raporu yazılır. Raporda çalışma sırasında tespit edilen tüm özellikler yer alır. Bu verilerden yola çıkılarak gayrimenkulle ilgili değer tespiti yapılır. Mesela ekspertiz raporu konut için alınacaksa konutun tespit edilen değeri raporda belirtilir. Bunu takiben söz konusu rapor ilgili merciye sunulur ve ilgili merci rapor ışığında kendi değerlendirmesini yapar. Örneğin konut için istenen banka kredisi miktarı ekspertiz raporunda yer alan konut değerinin yüzde 80’inden daha az ise banka istenen krediyi onaylar. Eğer istenen kredi miktarı konutun tespit edilen değerinin yüzde 80’den daha fazlaysa banka krediyi onaylamaz.
Bir Yorum Yazın