Müteahhitler artan demir fiyatlarından şikayetçi. Tonu 2500 TL’ye çıkan demir, inşaat maliyetlerini yukarı yönlü etkiliyor. Bazı müteahhitler iş bırakma eylemi yapılması çağrısında bulunuyor. Peki demir fiyatları neden artıyor? Bir kaç ay önce çözülen demir sorunu neden yeniden baş gösterdi? Demir fiyatları düşmezse ne gibi sorunlar yaşanabilir?
Demir fiyatları 3 ayda yüzde 30 arttı
İlk kriz Mayıs ayında yaşanmıştı. O dönem demirin tonu 2100 TL’lere ulaşmış, hükümet ithalatta vergiyi indirince demirin tonu 2000 TL’nin altına inmişti. Bu kez kriz daha büyük. Çünkü hemen teslimde demirin fiyatı 2500 TL’yi buluyor. Bu da 2-3 ay gibi kısa bir zaman zarfında yüzde 30’a yakın bir artış anlamına geliyor. Daha uzun vadeli teslimatlarda ise demirin ton fiyatı 2250-2300 TL’lerde seyrediyor.
Hurda söküm fiyatları 4 ayda yüzde 41 arttı
Yaptığımız araştırmada demir fiyatlarında önemli bir etken olan hurda fiyatlarında sürekli bir yükseliş olduğunu gördük. Aliağa hurda söküm fiyatları Nisan ayında 260 dolar civarındaydı. Bugün ise 368 dolar. Dolar bazında artış yüzde 41 civarında. Üstelik her gün artmayı da sürdürüyor. Hurda fiyatları demir fiyatlarına doğrudan etki ediyor.
Çelik malzemelerinde de hızlı yükseliş var
Çelik üretiminin önemli sarf malzemelerinden olan elektrot fiyatı ise yaklaşık 2 ayda yüzde 1000 civarında artmış. Sarf malzemesi olan refrakterlerdeki fiyatlar son iki ayda ton başına 800 dolardan 1.300 dolarlara çıkmış.
Yükselişin temel sebebi Hindistan mı?
Hindistan’ın kısa sürede 25 milyon konut yapma hedefi ve büyük projelerinin demir fiyatlarını etkilediği bir gerçek. Ancak tek başına Hindistan’ın böylesine bir artışa neden olması oldukça zor. Ancak demir üretiminde lider konumundaki Çin’in fiyatları manipüle etme gücü var. Ayrıca bölgede Kore nedeniyle yaşanan gerginlik de fiyatları etkiliyor.
Demir fiyatları inşaat maliyetlerini ne kadar etkiliyor?
Yaklaşık 1000 metrekarelik bir inşaatta 34 ton demir kullanılıyor. Bir daireyi 100 metrekare olarak düşünürsek 3,4 ton demire ihtiyaç oluyor. Bu da hemen teslim demirde 8500 TL’lik bir maliyet anlamına geliyor. Eğer demir fiyatları mayıs ayındaki fiyatta kalsaydı, o zaman 6500 TL’ye mal olacaktı. Yani demirdeki artışın daire başına maliyeti yaklaşık 2000 TL.
Ancak konut projesi dışındaki, köprü-otoyol gibi inşaatlarda bu maliyet farkı daha çok hissediliyor. Çünkü hem konut projeleri gibi yüksek kar oranları yok, hem de demir maliyetin önemli bir kısmını oluşturuyor.